Projekt hektarowego naturalnego siedliska

Projekt hektarowego naturalnego siedliska to plan Rafała Stachyry, uwzględniający takie elementy jak łąka, pole, ogród permakulturowy, tereny leśne oraz sad, a także wody powierzchniowe i podziemne oraz budynki gospodarcze i rekreacyjne (obiekty antropogeniczne).

W ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, siedlisko przyrodnicze zdefiniowano jako “obszar lądowy lub wodny, naturalny lub półnaturalny, wyodrębniony w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne”. Różnorodność biologiczna z kolei to zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach, w obrębie gatunku i między gatunkami, oraz zróżnicowanie ekosystemów. Siedlisko roślin, siedlisko zwierząt lub siedlisko grzybów są obszarami występowania roślin, zwierząt lub grzybów w ciągu całego życia lub dowolnym stadium ich rozwoju.

Według Atlasu Roślin — siedliska naturalne, czyli inaczej siedliska pierwotne, to takie, które nie były zmienione wskutek działalności człowieka.

Naturalne siedlisko to miejsce, w którym rośliny i zwierzęta żyją w swoim naturalnym środowisku, tj. w takich warunkach, w jakich występowałyby one naturalnie bez ingerencji człowieka. Naturalne siedliska mogą obejmować różnego rodzaju ekosystemy, takie jak lasy, sawanny, równiny, pustynie, tajgi itp. Każde naturalne siedlisko charakteryzuje się specyficznymi warunkami klimatycznymi, glebami, roślinnością i fauną, które są odpowiednio dostosowane do panujących tam warunków. Naturalne siedliska są ważne zarówno dla rozwoju i utrzymania różnorodności biologicznej, jak i dla zaspokajania potrzeb ludzi, takich jak np. produkcja żywności, dostawa wody pitnej czy regulacja klimatu.

Bazując na definicjach ustawowych, naturalne siedlisko rozumiem tu jako kooperację człowieka z przyrodą, dzięki permakulturze i obserwacji przyrody, w skład którego wchodzą zarówno ogród, łąka, pole, drzewa, jak i zagospodarowanie przestrzenne, wodne i infrastruktura antropogeniczna.

Autor projektu — Rafał Stachyra

Rafał Stachyra- geograf, badacz, podróżnik, przyrodnik, pedagog, instruktor sportu, masażysta, epiterapeuta. Jest autorem prac naukowych oraz prelegentem: konferencji, kongresów, festiwali oraz wywiadów związanych z tematyką Natury. Obecnie angażuje się w działalność popularyzatorską.

Ponadto dokonał wyliczeń statystycznych, w których uwzględnił najważniejsze parametry modelowych siedlisk oraz stworzył optymalne modele przestrzenne, które wykonane zostały w postaci wizualizacji 3D

Jaki jest cel projektu?

Głównym celem artykułu jest zaprezentowanie teoretycznego projektu naturalnego hektarowego siedliska przeznaczonego dla jednej rodziny. W celu powstania modelu przeprowadzone zostały szczegółowe badania statystyczne oraz matematyczne. Optymalne proporcje zostały stworzone na podstawie 200 obserwacji terenowych polskich, ekologicznych, naturalnych przestrzeni zamieszkania. Analiza miała charakter wieloczynnikowy i związana była z hydrologią, terenami leśnymi i zadrzewionymi, ogrodnictwem, permakulturą, budownictwem naturalnym, rolnictwem oraz sadownictwem. Autor wraz z pomocą interdyscyplinarnego zespołu stworzył wizualizację projektu która powstała przy wykorzystaniu licencjonowanych programów. Skorzystano w tym celu z warsztatu programistycznego firmy Autodesk. Aby wyrenderować obraz skorzystano z silnika Corona Renderer. Efektem pracy jest stworzenie modelu naturalnej przestrzeni do zamieszkania.  

Jak wygląda projekt siedliska?

Zagospodarowanie przestrzenne – ogólne założenia

Badacz w celach projektowych sporządził model zagospodarowania 1 hektara ziemi. Plan sporządzony został dla działki o kształcie kwadratu. Długość jego boków wynosi 100 m x 100 m. Udział i skład gatunkowy roślinności oraz obiektów antropogenicznych został wyznaczony, stosując odpowiednie parametry. Do 35% powierzchni działki mają zajmować tereny leśne. Spośród nich 20% stanowić będą drzewa nie owocowe, które zlokalizowane zostaną w zewnętrznej części działki. Natomiast 15% obszaru pokryta będzie drzewami owocowymi, które znajdą się w odpowiednich miejscach wewnętrznej części siedliska.

Bardzo istotna jest odpowiednia hydrologia obszaru. Na odpowiednie zagospodarowanie wodne przeznaczono 10% powierzchni obszaru. Łąka będzie zajmowała 10% powierzchni. Ogród warzywny będzie zajmował około 20%. Pole uprawne wykorzystywane na użytek gospodarczy około 10%. Antropogeniczne obiekty wraz z towarzyszącą infrastrukturą stanowić będą do 10% obszaru.

Antropogeniczne obiekty wraz z infrastrukturą

Antropogeniczne obiekty wraz z infrastrukturą zajmują do 10% powierzchni siedliska. Wykonanych zostanie 11 obiektów antropogenicznych wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Do wybudowania każdego z obiektów wykorzystane zostały odpowiednie surowce budowlane stosowane w naturalnym budownictwie. Na zaprojektowanym siedlisku znajdują się budynki takie jak: dom, szklarnia w kształcie koła, garaż, suszarnia, szopa narzędziowa, budynek gospodarczy, ziemianka,  tężnia solankowa, wanna zewnętrzna, sauna oraz dom do apiterapii.

Obszary hydrologiczne w naturalnym siedlisku

Jednym z najważniejszych komponentów jest woda. Od jej odpowiedniej ilości zależy odpowiednia równowaga bio ekosystemu. Powierzchnie wodne stanowią około 10% obszaru zaplanowanego siedliska. Z powodu zmian środowiskowych, które dotykają również nasz kraj, istotna jest odpowiednia hydrografia obszaru. Bardzo istotne jest zapewnienie optymalnych warunków wodnych, które wpłyną na naturalny wzrost roślin. Konieczna jest budowa zbiorników wodnych połączonych odpowiednią siecią irygacyjną oraz melioracyjną. Na obszarze zaprojektowanego siedliska zlokalizowany został jeden duży zbiornik wodny o powierzchni 800 m². Prócz niego na obszarze siedliska znajdą się: 2 stawy po 30 m², 5 stawów po 15 m² oraz sieć irygacyjno-melioracyjna. Sieć stanowi zamknięty obieg wody, który zapewnia odpowiednie warunki egzystencji dla biosfery. Prócz obiektów powierzchniowych zaprojektowano zbiorniki podziemne, możliwe do użycia w sytuacji kryzysowej oraz studnia głębinowa.

Tereny leśne i zadrzewione w naturalnym siedlisku

Bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemu są zwarte kompleksy leśne oraz tereny zadrzewione. Z tego powodu zajmują one 35% powierzchni obszaru. Z czego 20% stanowią drzewa nie owocowe, a 15% drzewa owocowe. Na każde drzewo przypada 10-100 m² powierzchni umożliwi ona swobodny wzrost drzew. W celu zachowania odpowiedniej bioróżnorodności drzewa rosnące na projektowanym obszarze należą do ponad 100 różnych gatunków roślin.

Kompleks ogrodowy w naturalnym siedlisku

Około 20% zaplanowanego siedliska zajmuje kompleks ogrodowy. Powstał w celu zapewnienia samowystarczalności żywieniowej. Teren ten dzieli się na 3 części o kolistym kształcie: północno-zachodnią z dębem szypułkowym, północno-wschodnią ze stawem oraz południową ze szklarnią. W skład ogrodu warzywnego wchodzi ponad 100 gatunków roślinnych jadalnych.

Pole uprawne w naturalnym siedlisku

Na zaplanowanym obszarze – 10% powierzchni stanowi pole. W przypadku zwiększonego zapotrzebowania areał zwiększy się do 15-20% powierzchni kosztem innych komponentów obszaru. Ta część została podzielona na 3 sektory. W każdym z nim dominuje jeden z typów roślin uprawnych: zbożowe, olejowe oraz włókniste.

Czy będzie łąka w naturalnym siedlisku?

Oczywiście! Ostatnią częścią zaprojektowanego obszaru jest część łąkowa. Zajmuje 15% powierzchni. Stanowi ona dla człowieka naturalną aptekę. Rośliny w tej części rosną w sposób swobodny bez ingerencji człowieka. Dzięki temu wiele gatunków małych oraz średnich zwierząt stworzy tutaj swoje siedliska. W związku z tym roślinność porastająca tę część należy do gatunków: jednorocznych, dwuletnich oraz wieloletnich. Przez środek części z kolei przebiegała będzie ścieżka zdrowia. Umiejscowione zostały tutaj również 4 – spirale ziołowe.

Autor: RAFAŁ STACHYRA